ادبیات فارسی، بارزترین شاخصه فرهنگ ایرانی - فروشگاه کوچک

در این مقاله با ما همراه باشید. قصد داریم تا به معرفی ادبیات فارسی و دلایل شاخص بودن این ادبیات کم نظیر، بپردازیم.

شاهکارهای ادبیات فارسی

در حدود هزار و چهارصد سال است که زبان و ادبیات ما با قدرت و شوکت توانسته است شعرا و نویسندگان بسیاری را پرورش دهد. هرچند که قدمت ادبیات بیش از این هاست و در دوران باستان نیز ادبیات قدیم پارسی شاخص و مورد توجه بود. اما ما در این مقاله به ادبیات پس از اسلام خواهیم پرداخت.

از همان سده های شروعین اسلامی، در ایران ما شاهد تعدد شاعران بزرگ و خوش نام بوده ایم. این فرایند تا امروز نیز ادامه دارد. از رودکی که او را پدر شعر فارسی می نامند تا فردوسی و سعدی و دقیقی و جامی و حافظ و خاقانی و نظامی، تا شعرای معاصر همانند میرزاده عشقی، شهریار، هوشنگ ابتهاج، مهدی موسوی، بهمن انصاری، احمپ شاملو و… اسامی متعددی را می توانیم برشماریم که در راه شعر و ادب پارسی بسیار خوش درخشیده اند.

اما در میان تمام این خیل بزرگ شعرا و ادبای بزرگوار و جاودانه، چند تن بسیار شاخص تر از دیگران هستند. این ها را ما به عنوان ستون های ادبیاتمان باید قلمداد نماییم. در ادامه به معرفی یک به یک آن ها می پردازیم.

دیوان حافظ، شاهکار غزل ایرانی

بدون شک در جایگاه نخست ادبیات فارسی، شاعری توانمند و زبردست چن حافظ ایستاده است. از او قدرتمندتر در به کار بردن الفاظ و معنی و واژگان تاریخ به خود ندیده است.

حافظ در زمانه ای عجیب زندگی م کرد. فروپاشی مغولان و شروع تاخت و تازهای تیمور، زمینه را برای رشد و شکوفایی استعدادها به صفر رسانده بود. اما این بزرگمرد چنان مستحق پیشرفت بود ه در این زمانه عجیب و غریب نیز توانست به خوبی و با قدرت آن چه که ادبیات وشعر پارسی احتیاج داشت، را به برترین شکل برسازد.

پیشنهاد ویژه

ماگ سرامیکی طرح مرمر

مشاهده قیمت و خرید

گلدان شیشه ای دستساز تیراژه

مشاهده قیمت و خرید

جا ادویه ای سرامیکی 3 تایی

مشاهده قیمت و خرید

دیوان حافظ نقطه اوج ادبیات پارسی است. بیراه نیست اگر بگوییم که حتی بر فرض محال اگر تمام تاریخ ایران از شعرا تهی شود و فقط یک حافظ باقی بماند، همین ارتش تک نفره می تواند تمام ادبیات جهانی را به چالش بکشد.

رباعیت خیام، ترکیبی شگرف از فلسفه و دانش و ادبیات

خیام بزرگترین دانشمند عصر خویش بود. او را در نجوم و ستاره شناسی و ریاضیات و فلسفه، در مقام استادی می دانند. اما رباعیات خیام سبب معروفیت بی نظیر وی شد.

خیام از کم کارترین شعرای ایرانی است. او کمتر از 500 رباعی از خود به جای گذاشت. مقایسه کنید با اشعار عظار و فردوسی و مولوی و نظامی و رودکی که هر یک ده ها هزار بیت سرودند.

باری هنر خیام آن بود که با همین تعداد اشعار کم، نام خود را به عنوان یکی از ستون های ادب پارسی جاودانه ساخت. این بدان جهت بود که خیام میکوشید تا چکیده افکار علمی خویش را در غالب رباعیات کوتاه خود بسراید.

از خیام جدای از اشعارش، تقویم جلالی به جای مانده است که مهم ترین میراث او برای ما ایرانیان است.

رودکی، پدر شعر پارسی

معمولا رودکی را پدر شعر پارسی می دانند. هرچند که پیش از رودکی نیز بعضی از شعرا همانند حنظله بادغیسی به سرودن شعر پارسی مشغول شدند. اما رودکی نخستین کسی بود که به صورت جدی و پرکار، به خلق شعر پارسی پرداخت و شعر پارسی را از شعر عرب جدا نمود.

مجموع این ها باعث شد تا رودکی به عنوان پدر شعر پارسی در تاریخ نام خود را جاودانه سازد و چه نیکبخت مردمانی هستیم ما ایرانیان و پارسی زبانان که چنین لعبتی را در تاریخ ادبیات خود داریم.

شاهنامه فردوسی، شناسنامه ایرانی

هویت هر کشوری به فرهنگ آن کشور بازمیشود و یکی از مهم ترین مظاهر فرهنگ، داشتن اساطیر و حماسه های غنی است. خوشبختانه تاریخ ایران زمین آن قدر طول و دراز است که تا چشم کار می نماید، در طول و عرض آن با انواع اساطیر و افسانه ها و حماسه ها روبرو هستیم.

فردوسی بزرگ، بخش اعظمی از این حماسه ها و افسانه ها را نظم کشید و با این کار برای همیشه از خطر نابودی نجات داد. فردوسی با این که تمام عمر و جوانی و دارایی خویش را خرج خلق این شاهکار نمود و در آخر در فقر و تنگدستی زندگی را بدرود گفت، اما برای همیشه نام خود را در تاریخ ایران و جهان تثبیت کرد.

به درستی که آن گونه که صاحب نظران و ادبا و اندیشمندان اذعان داشته اند، شاهنامه شناسنامه ایران است. ما از معدود مللی هستیم که چنین شناسنامه ای غنی و استثنایی داریم و به آن می بالیم.

گلستان سعدی، گلستان ادب و طرب پارسی

سعدی را نمیتوان به هیچ شکل و عنوانی نادیده گرفت! استاد مسلم نظم و نثر پارسی. شاید بتوان گفت که او در شمار چند شاعر بزرگ و بعلاوه در جایگاه بزرگترین نثرنویس تاریخ ادب پارسی است.

سعدی گنجینه ای از تجربیات گوناگون بود. او جهان را درنوردید و به گوشه و کنار ایران و جهان آن روزگار سرک کشید و حاصل تجربیات خویش را در گلستان ارجمند خویش مکتوب ساخت.

سعدی را به حق بایستی به عنوان بزرگترین نویسنده ایرانی در تمام تاریخ قلمداد نماییم.

مثنوی مولوی، مجموعه گسترده ای از اخلاق و عرفان ایرانی

مولانا جلال الدین محمد بلخی را باید بزرگترین شاعر عارفانه ایرانی بدانیم. او که در طول زندگی خویش یک شخصیت معمولی با تعدادی شاگرد بود، به ناگاه و پس از ملاقات با شمس تبریزی چنان منقلب شد که از یک مدرس و استاد معمول، به یک عارف وارسته و انسان کامل نائل شد.

دامنه اعتبار او تا بدانجاست که کشورهای متخاصم برای مصادره کردن او میلیاردها دلار هزینه می نمایند! غافل از آن که ما در ایران با آرامش نشسته ایم و می دانیم که هیچ بنی بشری نخواهد توانست ملیت او را تغییر دهد. چرا؟ زیرا مولوی نود و هشت درصد اشعار خویش را به پارسی سروده است!

مولنا را بایستی به عنوان یکی از مهم ترین ستون های فرهنگ ایرانی قلمداد کنیم. این شاعر بزرگ همیشه مایه فخر و غرور ماست و بخش اعظمی از اعتبار ادبیات و شعر پارسی، مدیون اوست.

باباطاهر همدانی، شاعری محلی و ملی

درمورد باباطاهر اوضاع همیشه فرق دارد. دیگر شعرا به زبان رسمی و ملی ایران زمین یعنی پارسی شعر می سرودند. اما باباطاهر چنان در شاعری تبحر داشت که به لحجه محلی لکی شعر می سرود و تمام مردم ایران با هر گویش و لجه و زبانی آن را درک نموده و از شنیدن دوبیتی ّای او محظوظ می گشتند.

باباطاهر عریان بزرگترین دوبیتی سرای تاریخ ایران است.

سخن پایانی

ادبیات ما مایه افتخار ماست و ما همیشه بدان مفتخریم. دشمنان ایران زمین با تمام قدرت در تخریب ادبیات پارسی می کوشند اما غافل از آن هستند که این زبان و این ادبیات از یورش اسکندر و رومیان و اعراب و مغولان و تیمور جان سالم به در برده است! متخاصمان فعلی که در جایگاهی نیستند که بخواهند به این زبان ملی و زیبای ما خدشه ای وارد سازند.

زنده باد ایران

پاینده باد زبان فارسی

منبع: اتاق