دانشمندان پرتوهای ایکس عجیبی در سیاره اورانوس کشف کردند - فروشگاه کوچک

• ویلیام هرشل؛ کاشف سیاره اورانوس و طیف فروسرخ

این پژوهش بر اساس مشاهدات رصدخانه پرتو ایکس چاندرا (Chandra X-ray Observatory) ناسا در سال های 2002 و 2017 اجرا شده است. در حقیقت بسکمک از اجرام منظومه شمسی از سیاره زهره گرفته تا زحل و قمرهای مشتری پرتو ایکس ساطع می کنند. طبق این پژوهش تا کنون تنها اورانوس و نپتون در این فهرست نبوده اند.

این تیم پژوهشی به ویژه به مطالعه نپتون علاقه مند بود زیرا ترازهای این سیاره کاملا متفاوت است. سیاره به پهلو قرار گرفته و محور میدان مغناطیسی آن هم از صفحه چرخش مداری و هم از محور چرخش سیاره به دور خود، فاصله دارد. این محورهای کج ممکن است شفق های قطبی خاصی ایجاد کنند که می توانند پرتو ایکس منتشر سازند.

بنابراین دانشمندان تصمیم گرفتند که رصدهای اندک چاندرا از اورانوس را که شامل یک بخش در آگوست 2002 و دو بخش در نوامبر 2017 می شود، بررسی کنند. اما مشاهدات اجرا شده با استفاده از ابزارهای گوناگون تلسکوپ است و با استفاده از داده های سال 2017 دانشمندان نمی توانند به روشنی معین کنند که کدام پرتو ایکس از خود سیاره و کدام یک از منبع دیگری است.

اگرچه دانشمندان هنوز منتظر مشاهدات بیشتری هستند، اما به گفته آن ها به نظر می رسد که هر دو بخش داده ها انتشار پرتو ایکس از اورانوس را نشان می دهند و این انتشار بیشتر از میزانی است که جو سیاره پرتوهای خورشید را بازتاب داده باشد.

به گفته پژوهشگران این مطالعه که در نشریه ژئوفیزیکیال ریسرچ (Journal of Geophysical Research) منتشر شده، اگر برخی از این پرتوها از خود اورانوس آمده باشند، ممکن است پدیده های جالب توجهی در این سیاره در جریان باشد.

برای نمونه حلقه های زحل بر اثر برخورد با ذرات باردار خورشیدی، پرتو X تولید می کنند و ممکن است دو حلقه اورانوس هم همین کار را انجام دهند؛ یا احتمال دارد که مانند مشتری، پرتوهای ایکس از شفق های قطبی اورانوس ایجاد شوند. اگرچه دانشمندان چندان دیدگاه مثبتی نسبت به چیزی که باعث تحریک شفق های قطبی برای تولید پرتو ایکس شود، ندارند.

دانشمندان امیدوارند که مشاهدات بعدی چاندرا در معین آنچه که در اورانوس روی می دهد کمک کند. همچنین مأموریت هایی که هنوز راه اندازی نشده اند، ممکن است بتوانند میزان تابش پرتو ایکس را مطالعه کنند.

مأموریت هایی مانند تلسکوپ پیشرفته برای اخترفیزیک با انرژی بالا (ATHENA) آژانس فضایی اروپا که در سال 2031 پرتاب می شود یا مأموریت رصدخانه پرتو ایکس لینکس (Lynx X-ray Observatory) که ناسا برای پرتاب پس از تلسکوپ نانسی گریس رومن (Nancy Grace Roman Telescope) برنامه ریزی کرده است.

عکس کاور: تصویری از سیاره اورانوس که با استفاده از داده های سال 2002 پرتوهای ایکس رسیده از این سیاره را به رنگ بنفش و صورتی نشان می دهد.

Credit: X-ray: NASA/CXO/University College London/W. Dunn et al; Optical: W.M. Keck Observatory

منبع: Space