زندگی فوتبالیست مشهور از خودکشی تا مبارزه علیه فراموش شدن - فروشگاه کوچک

به گزارش ایلنا، پوریا نوری کارگردان فیلم مستند قلیچ که این روز ها به صورت آنلاین اکران شده است، اظهار کرد: وحید قلیچ شاید متفاوت ترین شخصیت فوتبالیست در بین هم نسلان و حتی نسل های بعدی خود است. اگر بخواهیم او را با شخصیت هایی مثل احمدرضا عابدزاده مقایسه کنیم قطعاً عابدزاده فردی بسیار مطرح تر از وحید قلیچ است، چراکه به تیم ملی راه پیدا کرد و به جام جهانی رفت، اما آنچه که درباره قلیچ برای من مجذوب کنندهیت داشت کنش فعلی این شخصیت بود و بعد ورزشکار بودن او مسئله اصلی ما برای ساخت یک مستند پرتره نبود.

نوری اعلام نمود: وحید قلیچ پس از این که چند دهه در فوتبال ایران جایی نداشته، در واقع وارد مناسبات فضای فوتبال ایران نشده، کنار گذاشته شده و روزگار خوبی نداشته تصمیم می گیرد که از فراموش شدنش جلوگیری کند. ما به این جنبه از زندگی این شخصیت هم پرداخته ایم، او در ادامه جهت زندگی اش مسائل بسیاری را تحمل می نماید و حتی در برهه ای به فکر خودکشی می افتد و کارگر استادیومی می شود که تیم پرسپولیس که زمانی یکی از بازیکنان آن بوده، در آن موقع تمرین می نمایند. قطعاً چنین شرایطی برای هر کس می تواند بسیار ناراحت نماینده باشد و وحید قلیچ هم به علت همین اتفاقات روزگار سختی داشته است.

او اضافه کرد: ما با وجود این خاطرات مجذوب کننده زندگی وحید قلیچ، موضوع اصلی مستندمان را معطوف به کنش فعلی اش کردیم و تنها گذری بر گذشته او داشتیم. او کار عجیب و مهمی انجام داده است و فضای مجازی را به عنوان فرصتی کشف نموده که می تواند دوباره خودش را مطرح کند و در واقع علیه فراموش شدنش حرکتی انجام دهد و در واقع قیام کند.

این کارگردان اعلام نمود: زمانی که به سراغ وحید قلیچ رفتیم، او یک باشگاه فوتبال داشت که جدا از آن در فضای مجازی هم در حوزه فوتبال، اقتصاد و… به زبان و لحن خودش صحبت می کرد. برای من به عنوان کارگردان این کنش او که در سطح جامعه نیز بازتاب داشت، نکته مجذوب کننده و حائز اهمیتی بود که مستند را معطوف به همین موضوع کردیم.

نوری درباره پرداخت های روانشناختی به شخصیت وحید قلیچ در مستند قلیچ گفت: ما در این پروژه از حضور خانم آسو جواهری که داور بین المللی فوتبال است به عنوان کارشناس جامعه شناسی بهره بردیم. نویسنده این اثر هم محمدحسین میربابا جدا از حوزه کاری خود در بحث جامعه شناسی هم به ما یاری کرد. وحید قلیچ از منظر اجتماعی جزو طبقه فرودست است و این شرایط که گرفتار آن است با توجه به این که فضای مجازی به جایی برای بیان اعتراضات و حرف های طبقه فرودست تبدیل شده است، فرصتی بود تا قلیچ بتواند مسائل و دغدغه های خود را مطرح کند و از این طریق فضایی ایجاد کند که بتواند دوباره نامش بر سر زبان ها بیفتد.

او اضافه کرد: امروز اگر هم نسلان وحید قلیچ در خیابان قدم بزنند کسی آن ها را نمی شناسد، ولی وحید قلیچ را همه می شناسند و علت معروف بودن او عقبه فوتبالی اش و حضور در باشگاه پرسپولیس نیست، بلکه فعالیت های امروزش در فضای مجازی این شخصیت را به معروفیت رسانده است. اگر شخصیت قلیچ را به بخشی از جامعه تعمیم دهیم؛ در واقع مستند قلیچ نشان می دهد که بعضی افراد برای دیده شدن، معروفیت و حتی بعضی عقده گشایی ها از فضای مجازی استفاده می نمایند.

وی گفت: تفاوت وحید قلیچ با نام های مطرح اینستاگرامی این است که او شبیه به دیگر افراد مطرح این فضا اصطلاحاً یک شبه به معروفیت نرسیده و پیش از آن معروفیت را تجربه نموده است و بعد از فراموشی دوباره فکر رسیدن به معروفیت وسوسه اش می نماید و دست به اقداماتی در فضای مجازی می زند. در واقع وقتی وحید قلیچ وارد اینستاگرام شد، همان ابتدا 20 یا 30 هزار نفر او را دنبال کردند و این حجم از دنبال نماینده به علت عقبه ورزشی این شخصیت است که زمانی 10هزار نفر در استادیوم آزادی او را تشویق می کردند و طبیعی است که هنوز بعضی افراد او را بشناسند.

این کارگردان در ادامه گفت: قلیچ در بخشی از این مستند به این نکته اشاره می نماید که با فعالیت در اینستاگرام همچنان احساس می نماید که جزو همان 11 نفری است که وارد زمین مسابقه فوتبال می شوند. در واقع قلیچ با این گفته نشان می دهد که فضای مجازی به او حس ماندگاری داده و به یاری فضای مجازی هنوز در عرصه مانده است. در واقع فضای مجازی برای وحید قلیچ پدیده مهم و حضور در آن اتفاقی بزرگ در زندگی این شخصیت به شمار میرود.

نوری درباره عوامل موفقیت وحید قلیچ در فضای مجازی که در مستند قلیچ نیز به آن پرداخته شده، گفت: وحید قلیچ انتخاب های متفاوتی برای فیلم هایش در فضای مجازی دارد. او به جای اینکه مثل دیگر افراد مطرح در فضا های اصطلاحاً لاکچری فیلم بگیرد، به تعمیرگاه اتوموبیلی که دارد، می رود و آنجا فیلمبرداری می نماید. حضور او در فضای مجازی بر خلاف ظاهر ساده ای که از خود معرفی نموده، حاوی یک هوشمندی است که می تواند منجر به همراهی مخاطب شود. او در مقابل دوربین به مردم می گوید؛ من به این فضا های کارگری می آیم تا مردم بدانند که من هم از جنس خودشان هستم. آنچه که موجب محبوبیت وحید قلیچ شده در واقع همین مسئله است وگرنه بسیاری از هم نسلان او سعی کردند که وارد این ساز و کار شوند، اما نتوانستند به موفقیت او دست پیدا نمایند.

این کارگردان جوان اضافه کرد: قلیچ علاوه بر این سادگی و دلچسب بودن رفتارهایش، جملات و حرف هایی دارد که مختص او شده و حتی کار های عجیبی می نماید که مورد توجه مخاطبان قرار می گیرد. به عنوان مثال او در جایگاه یک پرسپولیسی اخیراً در حمایت از استقلال اظهارنظر جالبی نموده و این اظهارنظر مثبت از نگاه یک پرسپولیسی اقدامی است که هر فوتبالیستی شاید جسارت انجامش را نداشته باشد. او حتی به مخاطبانش قول داد که اگر استقلال قهرمان شود، در جشن قهرمانی این تیم شرکت کند و جالب است که وقتی به جشن قهرمانی استقلال می رود به قدری مورد توجه قرار می گیرد که در فضای مجازی این کار او بار ها دیده می شود. چنین اقداماتی هوشمندانه و در عین حال با لحن، ادبیات و شخصیتی ساده برای مردم دلچسب بوده و به همین دلایل قلیچ امروز به شخصیت مطرحی تبدیل شده و ما در این مستند به این موضوع هم پرداخته ایم.

وی اضافه کرد: وحید قلیچ تشنه دیده شدن است، او برای این کار حتی خود را در معرض بحث و جدل با چهره های مطرح فضای مجازی قرار می دهد و این خود عاملی برای مطرح شدن این شخصیت است.

این کارگردان با اشاره به تفاوت شخصیت واقعی وحید قلیچ با شخصیت اینستاگرامی اش گفت: در فیلم قلیچ به شدت سعی داشتم که این تفاوت را نشان دهم. در واقع وحید قلیچ وقتی دوربین موبایلش را روشن می نماید به انسان دیگری تبدیل می شود، اما وقتی دوربین خاموش می شود ممکن است آن مسئله اهمیت چندانی برایش نداشته باشد.

در فیلم سکانسی وجود دارد که این تفاوت را به وضوح نشان می دهد. ما روز تولد وحید قلیچ تصمیم گرفتیم برایش جشنی بگیریم و اصطلاحاً او را سورپرایز کنیم. قرار بر این شد که وقتی او وارد لوکیشن مدنظر شد کیک را مقابلش قرار دهیم و دست بزنیم. وقتی این اتفاق رخ داد وحید قلیچ خیلی ساده از ما تشکر کرد و بعد گوشی موبایلش را به یکی از افراد حاضر می دهد و از او می خواهد که دوباره این اتفاق را تکرار نمایند و او فیلمبرداری کند. سپس برمی شود و وقتی می خواهیم او را سورپرایز کنیم این بار کاملاً به وجد می آید و ما همه این صحنه ها را در فیلم مان داریم.

سعی ما بر این بود که قلیچ دوربین ما را چندان احساس نکند و به همین علت از دوربین های کوچک استفاده کردیم و نکته جالب توجه این است که وقتی فیلم آماده نمایش شد و من نزد او رفتم را فیلم را ببیند، تعجب کرد و گفت که فکر نمی نموده موضوع جدی باشد؛ فیلم را برای او پخش کردم و چند دقیقه که از تماشا فیلم گذشت تماشای آن را رها کرد و به من خسته نباشید گفت و به کارش مشغول شد. در واقع حتی فیلمی که درباره او ساخته شده را هم ندید و فقط از این بابت که مستندی درباره اش ساخته شده که می تواند به دیده شدنش بیشتر یاری کند، خشنود شد.

نوری درباره نحوه برقرار ارتباط و جلب رضایت او برای ساخت و پخش این مستند گفت: وحید قلیچ در پی این است که دیده شود و حتی حوصله تماشا فیلمی که درباره اش ساخته شده را ندارد. وقتی نزد او رفتم و گفتم که می خواهم فیلمی مستند درباره اش بسازم به من گفت همین الان دوربینت را روشن کن، از من فیلم بگیر و بعد مستندت را پخش کن که مردم ببینند. او در واقع در پی این است که دیده شود و دیگر هیچ مسئله ای برایش اهمیت ندارد و از هر چیز که به دیده شدن او یاری کند استقبال می نماید. او این مستند را در صفحه اینستاگرامش تبلیغ می نماید، به ساخت آن افتخار می نماید، اما حتی حاضر به تماشا آن نیست و این نکته عجیب نشان می دهد که اصلاً برایش جنبه های دیگر مستند اهمیتی ندارد و به دیده شدن فکر می نماید.

نوری درباره شکل گیری دغدغه جلوگیری از فراموش شدن یا دیده شدن به هر قیمت در جامعه امروز ایران که موضوع اصلی مستند قلیچ به شمار میرود، گفت: مهم ترین موضوعی که باعث شد من به سراغ شخصیت وحید قلیچ بروم همین مسئله است که او علیه فراموش شدن خودش مبارزه می نماید. در واقع آنچه که این سوژه را برایم مجذوب کننده کرد تنها شخصیت کاریزماتیک و مجذوب کننده قلیچ نبود، بلکه دغدغه های ذهنی اش و اینکه او پدیده ای آشنا است موضوع مورد نظر من بود.

او گفت: من به همراه نویسنده، تدوینگر و دستیار کارگردان جلسات متعددی داشتیم که درباره مراقبت از موضوع فیلم صحبت می کردیم و این نکته را مدنظر داشتیم که تسلیم مجذوب کنندهیت کاراکتر نشویم و موضوع مورد بحث خود را دنبال کنیم. نیمه اول فیلم برای شناساندن شخصیت وحید قلیچ است و در نیمه دوم به سراغ دغدغه این روزهایش می رویم و تلاشش برای فراموش نشدن را دنبال می کنیم.

وی در سرانجام اظهار کرد: ما سعی کردیم از سوژه کمی فاصله بگیریم و موضوع را دنبال کنیم و این حاصل ساعت ها بحث و گفتگو بود. چندی پیش فیلم را در یک محیط محبت آمیز اکران کردیم و جالب است که با وجود فضای نسبتاً غمگینی که فیلم دارد، بسیاری از افراد در بعضی بخش های فیلم می خنتماشاد. مستند قلیچ در واقع هم توانایی جذب مخاطب عام را دارد و هم می تواند نظر مخاطب خاص را به خود جلب کند که خوشبختانه تا امروز بازخورد ها از هر دو قشر بسیار خوب بوده است.