نمایشگاه کتاب بر عملکرد کتابفروشی ها تاثیر مثبتی دارد - فروشگاه کوچک

افزایش عناوین کتاب یعنی سهولت در فراوری اندیشه

پرویز در ابتدای این نشست ضمن بیان اینکه پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در طول زمان در حوزه نشر اتفاقات مثبتی را شاهد بودیم، گفت: مهمترین نکته، تعداد کتاب های چاپ شده و موضوعات آن در هر سال است. در واقع تعداد عناوین کتاب های منتشر شده در سال های 55 یا 56 کمتر از 1000 عنوان کتاب بود. اکنون این تعداد بیش از صد برابر شده است، این امر نشان می دهد در زمینه فراوری کتاب کار بسیار عظیمی انجام شده است.

وی اضافه کرد: زمانی که تعداد عناوین کتاب افزایش می یابد یعنی افراد با سهولت بیشتری می توانند فراوری اندیشه نموده و اثرشان را در اختیار مخاطبان قرار دهند. در سایر حوزه ها همچون موسیقی، سینما و تئاتر نیز رشد خوب و قابل قبولی انجام شده است؛ به نوعی می توان گفت با رشدی جهش وار همراه بود.

وی با اشاره به اینکه نکات مثبت و نقاط منفی بسیاری در این زمینه وجود داشت که در ایامی نقاط ضعف رفع شده و شاید در زمانی نیز برگشته است، اظهار کرد: یکی از نقاط ضعف ماجرا بحث کتابفروشی ها است. در حالی که حوزه فراوری فکر ما رشد نموده است و این امکان برای نویسندگان فراهم شده که نتایج اندیشه ای و توانایی خود را در حوزه های مختلف ارائه نمایند اما این فراوریات باید از طرق مختلف چون کتابفروشی ها به دست مخاطب برسد؛ ولی نتوانستیم در حوزه ایجاد کتابفروشی بعضی زیرساخت ها را فراهم کنیم و نتیجه آن، نبود این محیط فرهنگی در بسیاری از شهرهاست.

تعداد کتابفروشی ها رشد پیدا کرد

رئیس هیات مدیره انجمن قلم ایران در ادامه اعلام کرد: گرچه پیش از انقلاب نیز در این شهرها کتابفروشی نداشتیم ولی نکته این است که همپای رشد اندیشه و فراوریات آن کتابفروشی ها که محل عرضه کتاب و اندیشه است رشد چندانی نداشت و این جزو نقاط ضعف محسوب می گردد؛ البته در آمار کلان ممکن است تعداد کتابفروشی ها رشد پیدا نموده باشد؛ بعضی وارد این حیطه کاری شده و پس از آن متوجه شدند که از نظر تجاری جوابگوی احتیاج آن ها نیست در نتیجه از آن فاصله گرفتند.

وی در ادامه تاکید نمود: یعنی نتوانستیم تدبیر کنیم این حجم از فراوریات به دست مخاطب برسد و بتواند با آن ارتباط برقرار کند و به شکل اتوماتیک گردش مالی داشته باشد؛ همچنین طرح های مختلفی که در مقاطع زمانی اجرا شد تا کتابفروشی را از مکانی تجاری خارج کند که توجیه مالی داشته باشد با موفقیت چندانی همراه نبود.

پرویز برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران را نوعی فروشگاه دانست و مطرح کرد: در طول زمان تدبیری که مسئولان این حوزه اندیشیدند این بود که کوشش کردند جنبه های کتابفروشی و نمایشگاهی را با یکدیگر بیامیزند. جنبه فروشگاهی پاسخ دادن به یک احتیاج و جنبه نمایشگاهی نیز پاسخ دادن به احتیاجی پنهان چون مطلع کردن مخاطبان از رخدادهای حوزه کتاب است.

مانع افزایش قیمت کتاب شدیم

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با مطرح کردن اینکه یارانه کتاب در ماده 104 برنامه چهارم توسعه، تکلیف قانونی ایجاد نموده بود برای اینکه یارانه از فراوری به سمت مصرف نماینده برود، گفت: در سایر حوزه ها نیز یارانه برداشته شد و در این زمینه در حوزه کتاب پیش قدم شدیم و کارمان نیز کارشناسی شده بود.

معاون پیشین امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه اعلام کرد: روزی که یارانه کاغذ برای کتاب گذاشته شد، سهم کاغذ در فراوری کتاب، بالای 60 درصد هزینه ها بود، روزی که یارانه را به سمت مصرف نماینده منتقل کردیم 10 درصد بود. بخشی از این فعالیت ها یارانه به استادان، طلاب و دانشجویان و خرید کتاب بود. در دوره ای که من مسئولیت داشتم افزایش میزان قیمت کتاب دو درصد بالاتر از نرخ میانگین تورم کشور بود؛ وقتی هر کالایی گران گردد کتاب نیز گران می گردد. با وجود کمبود منابع مالی و بودجه معاونت فرهنگی، توانستیم مانع افزایش قیمت کتاب شویم و یارانه را نیز به دست مخاطبان برسانیم، درواقع ما مصوب مجلس را درست اجرا کردیم.

وی با اشاره به اینکه در نمایشگاه کتاب، بخشی از یارانه در اختیار مخاطبان نهاده شد مطرح کرد: ما علاوه بر اجرای نمایشگاه در تهران در بعضی از استان ها نیز برگزار می کردیم، ولی بعضی مدعی بودند که اجرای آن سبب از بین رفتن کتابفروشی های استان می گردد از این رو که مردم کتاب های خود را با تخفیف از نمایشگاه می خرند و پس از آن کتابفروشی ها بیکار می شوند.

پرویز ادامه داد: این نگرش تا حدودی صحیح بود از این رو که ممکن است مردم تا یکی دو ماه پس از نمایشگاه به کتابفروشی مراجعه ننمایند؛ اما با آنالیز میانگین سالانه فروش کتابفروشی ها متوجه شدیم که نمایشگاه کتاب بر عملکرد کتابفروشی ها نیز تاثیری مثبت داشته و سبب افزایش فروش آن ها شده است. در واقع نمایشگاه به نوعی کتاب را ترویج می نماید از این رو تاثیر منفی بر فروش کتابفروشی ندارد.

مصلا بهترین گزینه برای برگزاری نمایشگاه

محسن پرویز در مورد محل برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران اعلام کرد: بنده در پنج دوره برگزاری نمایشگاه کتاب تهران در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بودم، برنامه جا به جایی محل نمایشگاه شش دوره در حال پیگیری بود و در دوره نوزدهم رئیس جمهوری وقت نیز به این جابه جایی به دلیل مسائل آن محیط اشاره نمود ولی کسی همت این کار را نداشت.

وی در ادامه اظهار کرد: به هر حال نمایشگاه رخدادی عظیم است و روزانه حدود 300 هزار نفر از آن بازدید می نمایند و اگر در معرض اتفاق غیر مترقبه باشد برای کشور وجهه خوبی ندارد؛ پنج روز پیش از برگزاری نمایشگاه نوزدهم، یکی از سالن های محل دائمی نمایشگاه های بین المللی تهران آتش گرفته بود و به گونه ای سوخته بود که آن سالن را بستند. برای تحویل نمایشگاه، فرمی ارائه می کردند که این سالن ها امنیت ندارد.

پرویز همچنین گفت: در آن مقطع زمانی گروهی را مامور کردیم و از محل هایی که امکان برگزاری نمایشگاه را داشتند بازدید کردند، یکی از این ها مجموعه ورزشی آزادی بود. اما در نهایت برآورد ما این بود که این مجموعه نمی تواند تمام آیتم های مورد احتیاج نمایشگاه را داشته باشد. یکی از نکات اصلی در نمایشگاه ها رفت و آمد مردم است که این راستا چندان مناسب نبود. هرچقدر هم محل مورد نظر شیک باشد چون شهرآفتاب، اما امکانات و ویژگی های لازم برای حضور مردم فراهم نباشد محلی مناسب برای برگزاری نمایشگاه نخواهد بود. مصلای امام خمینی (ره) در مرکز شهر است، ایستگاه مترو نیز دارد و همچنین برای حضور جمعیت زیادی پیش بینی شده است از این رو بهترین گزینه برای برگزاری نمایشگاه است.

باید کمبود کتابفروشی در کشور را جبران کنیم

رئیس هیئت مدیره انجمن قلم ایران درباره محقق شدن اهداف نمایشگاه بین المللی کتاب تهران مطرح کرد: درگذشته دریافت کتاب کشورهای دیگر فرآیندی پیچیده داشت و یکی از دلایل برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در ابتدا این بود که کتاب خارجی به راحتی در دسترس محققان و دانشجویان قرار بگیرد.

وی ضمن بیان این که ترویج کتابخوانی با ایجاد موج آشنایی با کتاب رخ می دهد، تاکید نمود: در دوره ای که ما مسئولیت داشتیم کوشش بر این بود تا علاوه بر این که کمبود کتابفروشی در کشور را جبران کنیم و ناشران، مکانی برای عرضه کتاب خود داشته باشند، باید فضایی در اختیار مخاطب قرار دهیم تا از فعالیت های حوزه نشر مطلع گردد. به همین جهت باید بخش نمایشگاهی آن را تقویت می کردیم که تازه های کتاب، بخش های جنبی و برنامه های سرای اهل قلم نمونه هایی از آن بود. این ها درواقع مخاطبان خاص خود را یافت و انعکاس پیدا می کرد.

پرویز با اشاره به این که کرونا به فعالیت های مالی و علمی در کشورهای مختلف لطمه زد گفت: اما در بعضی زمینه ها فرصت هایی ایجاد کرد تا ما نقاط ضعف خود را بشناسیم و به سمت سامان دادن اقدامات جدید پیش برویم؛ مثلا در امر آموزش، دانشگاه ها توانستند به خوبی با این شرایط تطبیق پیدا نمایند. به گمان من با برآوردهای اولیه می توانیم بگوییم سبب افت کیفیت آموزش در بسیاری از زمینه ها نشده است و حتی اگر انطباق دانشگاه ها درست باشد ممکن است باعث افزایش کیفیت نیز گردد. در سایر حوزه ها نیز می توانیم بهره بهینه ببریم.

وی اضافه کرد: در حوزه کتاب یکی از معضلات، کتاب فیزیکی است، یعنی قیمت کاغذ، قیمت تمام شده کتاب، مشتری و مسائل دیگر؛ ولی کرونا می تواند شرایط را برای ما فراهم کند که تدبیری برای جایگزین آن بیاندیشیم. ما نمی توانیم فراوری اندیشه را تعطیل کنیم و در صورت تعطیلی به کشور لطمه می زند؛ همچنین باید گردشی باشد تا فراوریاتی انجام گردد.

نمایشگاه مجازی کتاب شبکه اطلاع رسانی ایجاد می نماید

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب به منظور آشنا کردن مخاطب با کتاب های منتشر شده را امری مثبت دانست و مطرح کرد: اگر این نمایشگاه بتواند مخاطبانی را جذب نموده و در طول سال نیز تغذیه کند اتفاق خوبی است. همچنین نمایشگاه مجازی کتاب شبکه اطلاع رسانی ایجاد می نماید که قبلا وجود نداشت. اگر بنا باشد در بعد فروشگاهی، با رعایت پروتکل های بهداشتی کتاب به دست مخاطب برسد نیز امری مثبت است.

وی ضمن مطرح کردن این که نمایشگاه مجازی کتاب تهران می تواند گام بلندتری هم فراهم کند و آن ایجاد زنجیره مالی است تا کتاب الکترونیک به دست مخاطب برسد اظهار کرد: اگر بنا باشد کتاب، رایگان فراوری شده و رایگان نیز به دست مخاطب برسد به مرور زمان دچار شکست خواهد شد؛ چون هزینه فراوری اثر نیز فراهم نمی گردد و افراد فعال در این زمینه باید زندگی خود را بگذرانند. همچنین اگر با قیمت بالا عرضه گردد مخاطب پس می زند. پیدا کردن نقطه وسط که هم چرخه فراوری مالی فراهم گردد و هم مخاطب مطلع شده و بتواند به کتاب مناسب دسترسی پیدا کند هنری است که باید در نمایشگاه های مجازی به دنبال آن باشیم.

پرویز در انتها گفت: نمایشگاه مجازی کتاب تهران جای نمایشگاه فیزیکی را تنگ نمی نماید؛ درواقع می تواند خلایی که در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران وجود داشت را هم در بعد نمایشگاهی و هم فروشگاهی، در طول سال پر کند. به گمان من در حال حاضر نباید به فکر تعطیلی نمایشگاه کتاب به صورت فیزیکی باشند از این رو که هنوز مخاطبان خاص خود را دارد. همچنین دریافت کتاب فیزیکی و حضور مردم در نمایشگاه برای ناشران لذت بخش است و از طرفی برخورد فیزیکی فوایدی دارد که فضای مجازی نمی تواند آن را برای ما جبران کند.

در نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، کتاب ها به صورت رایگان ارسال می شوند و علاقه مندان می توانند برای تهیه کتاب از اول تا ششم بهمن ماه به سامانه tehranbookfair.ir مراجعه نمایند.

ساعت بازدید و خرید در نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران به صورت 24 ساعته است و کتاب های ناشران داخلی با تخفیف 20درصدی و کتاب های ناشران خارجی با تخفیف 50درصدی ارائه می گردد.