مصاحبه، سفیر سابق ایران در لیبی: آتش بس برای ازسرگیری صادرات نفت است، بازیگران دوگانه با منافع متضاد در لیبی - فروشگاه کوچک

حسین اکبری در گفت وگو با خبرنگار بین الملل خبرنگاران با اشاره به برقراری آتش بس در جنگ داخلی لیبی درباره پایداری یا موقت بودن این آتش بس گفت: سرت و الجفره جزء مناطق حساس و مهم لیبی محسوب می شوند. اکنون نیروهای وابسته به ژنرال خلیفه حفتر و نظامیان وابسته به دولت وفاق ملی در این منطقه متمرکز شده اند. سرت و الجفر در حدفاصل دولت های شرق و غرب لیبی قرار گرفته است. از آنجایی که تمام نفت لیبی از خلیج سرت به خارج از این کشور صادر می گردد، وقتی که بر اثر جنگ فعالیت این منطقه مختل گردد، اقتصاد لیبی کاملاً دچار ایستایی می گردد اما هنگامی که این منطقه فعال است و نفت و گاز لیبی صادر می گردد، درآمد حاصله از فروش آنها به بانک مرکزی این کشور واریز و از آنجا در اقتصاد لیبی تزریق و میان دولت های شرق و غرب تقسیم می گردد.

سفیر سابق ایران در لیبی با اشاره به حمایت ترکیه از دولت وفاق ملی و تصمیم این دولت برای آزادسازی سرت و الجفره از تصرف نیروهای وابسته به حفتر گفت: دولت طرابلس، ترکیه و قطر این تهدید (آزادسازی سرت و الجفره) را کردند و طرف مقابل (دولت شرق و حفتر) آن را پذیرفتند که در این منطقه یک جوری آتش بس گردد تا در سایه آن بتوانند با یکدیگر درباره دولت آینده لیبی مذاکرات سیاسی انجام دهند.

وی با بیان اینکه پس از سرنگونی نظام معمر قذافی به جای مردم لیبی دو جبهه قدرتمند در این کشور دارند تصمیم گیری می کنند، گفت: یکی دولت طرابلس است که مورد حمایت ترکیه، قطر، آمریکا و انگلیس قرار گرفته است. این دولت به نوعی معروف به دولت اخوانی است. از دولت شرق هم مصر، امارات، عربستان، فرانسه و روسیه حمایت می کنند. دولت طرابلس با حامیانش در یک طرف و دولت شرق با متحدانش در سوی دیگر قرار دارند. هرکدام از طرف ها منافع خود را دنبال می کنند زیرا لیبی یک کشور ثروتمند است که می تواند منافع خوبی برای دیگران داشته باشد، ضمن اینکه یک دعوای تاریخی بین آمریکا و فرانسه وجود دارد. پاریس مدعی است که آفریقا حوزه تاریخی فرانسه است و آمریکا می گوید لیبی قبل از قذافی مهم ترین پایگاه واشنگتن در آفریقا بوده و این درحالی است که ترکیه خودش را با جریان (اخوانی) در لیبی همسو می داند و منافع اقتصادی خوبی در گذشته در این کشور داشته است و قطر هم به اعتبار ترکیه در تحولات لیبی ورود پیدا کرده است چرا که در جریان سرنگونی معمر قذافی اینها نقش داشته اند.

این دیپلمات سابق ایران جبهه یا جریان مقابل دولت طرابلس را ضداخوانی خواند و گفت: در این جبهه عربستان، امارات و مصر قرار دارند، یعنی در تحولات لیبی جبهه اخوانی و ضداخوانی به یک نوعی مطرح است، هم جبهه دولت های شرق و غرب مطرح هستند، در همین حال، تضادی بین اروپا، فرانسه و آمریکا مطرح است و می توان گفت یک نوع تضادی میان قدرت های منطقه ای وجود دارد، مثلاً مصر به دنبال به دست آوردن منافع از دولت شرق است، تونس هم یک منافعی از جانب دولت طرابلس دارد، درحقیقت، چند بازیگر مختلف به صورت دوگانه منافع متضادی در لیبی دارند، بنابراین، جایی برای مردم لیبی باقی نمی ماند تا آنان بخواهند خودشان به تنهایی تصمیم بگیرند. این آتش بسی که در لیبی شده بیشتر تضمین کننده صادرات نفتی است که بتواند اقتصاد لیبی را تأمین کند.

وی در پاسخ به این سؤال با توجه به اینکه ژنرال حفتر به طور تلویحی آتش بس را نپذیرفته اما رئیس مجلس لیبی مستقر در شرق این کشور از برقراری آتش بس استقبال کرده است، شما علت این اختلاف در اردوگاه شرق را در چه می دانید؟ گفت: عقیله صالح معتقد است که من رئیس مجلسی هستم که مردم انتخاب کرده اند و در شرق لیبی من بالاترین مقام حکومتی هستم، اما ژنرال حفتر می گوید بنده قدرت نظامی در اختیار دارم، اگر من نباشم نیروهای دولت وفاق ملی شما را دستگیر خواهند کرد لذا بنده بالاترین مقام در شرق لیبی هستم. عقیله صالح می گوید اگر من نباشم شما هویت بین المللی ندارید. این اختلافات قبلاً هم وجود داشته منتها به صورت پنهان بوده و اکنون علنی شده است.

این کارشناس تحولات شمال آفریقا با تصریح به اینکه سرت منطقه حساسی است و دست هریک از طرف های متخاصم باشد دولت آینده لیبی را در اختیار خواهد داشت، گفت: عقیله صالح معتقد است مسئله سرت را می توان با مذاکرات سیاسی حل وفصل کرد، اما حفتر می گوید من با قدرت نظامی مشکل را حل می کنم.، یعنی نگاه عقیله صالح حل از طریق توافقات سیاسی است و نگاه حفتر حل مشکل با قدرت نظامی است، این درحالی است که حفتر حدود 2 سال است که برای تصرف غرب لیبی اقدام به حمله ای گسترده کرده ولی تا به امروز پیروز نشده است. مخالفان او می گویند تو رفتی و تجربه کردی به جایی نرسیدی و ما الآن نمی توانیم به تو اعتماد کنیم و افراد بیشتری کشته شوند.

وی در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر اینکه پیش از برقراری این آتش بس، آمریکا خواستار خلع سلاح در منطقه سرت و الجفره، برقراری آتش بس و ازسرگیری صادرات نفت و گاز در لیبی شده بود، فایز السراج نیز همین محورها را در طرح اخیر خود ارائه کرد، برخی معتقدند اصل درگیری در لیبی اختلافاتی است که آمریکا و روسیه در حوزه نفت لیبی دارند، نظر شما در این زمینه چیست؟ گفت: بنده قبلاً عرض کردم، دولت طرابلس مورد حمایت آمریکا، انگلیس، ترکیه و قطر است و دولت شرق هم از حمایت فرانسه، روسیه، عربستان، امارات و مصر برخوردار است. به نظر من در تحولات لیبی بیش از اینکه بحث روسیه و آمریکا باشد، از لحاظ تاریخی بحث آمریکا و فرانسه مطرح است. فرانسوی ها معتقدند که آفریقا برای آنان است. آمریکایی ها می گویند قبل از قذافی بزرگترین پایگاه آمریکا در آفریقا در لیبی قرار داشته است. روسیه اخیراً به دولت شرق لیبی و حفتر پیوسته است ولی فرانسوی ها و آن جریان طرف مقابل در این چند سال همگی در تحولات لیبی حضور داشته اند لذا روسیه به تازگی اعلام کرده است که با برقراری آتش بس در لیبی مخالف نیست، یعنی روسیه با آمریکا در لیبی نمی جنگد بلکه حضورش در تحولات لیبی به خاطر یک سری منفعت هایی است که در بازیگری برای خودش حفظ کند. روسیه نیازی به نفت لیبی ندارد ولی از آنجایی که ارتش لیبی یک ارتش شرقی بوده و قذافی وابسته بوده اینها برای مسکو یک صبغه تاریخی به وجود آورده است، به همین دلیل، روسیه در لیبی مدعی است که یک عمق تاریخی در این کشور دارد. به هرحال بنده معتقدم از آنجایی که لیبی موقعیت مهمی دارد هر کشوری تلاش می کند که یک سهمی از سفره لیبی داشته باشد.

وی درباره سرنوشت آتش بس کنونی در لیبی گفت: این آتش بس ممکن است به ازسرگیری صادرات نفت لیبی منجر گردد تا از این طریق مشکل دو طرف (دولت های شرق و غرب لیبی) حل گردد. وقتی که رئیس مجلس لیبی از برقراری آتش بس حمایت می کند، به خوبی می داند اگر نفت به فروش نرود لیبیایی ها نان برای خوردن ندارند اما حفتر که می گوید با راه چاره نظامی مشکل را حل خواهد کرد، به هرحال، این یک نوع شکست برای حفتر است که در منطقه ای که حضور دارد، بیایند خلع سلاحش بکنند. نهایت قضیه این است که آتش بس ممکن است مدتی ادامه داشته باشد اما در جاهای دیگر جنگ همچنان شعله ور باشد، فقط در این نقطه (سرت و الجفره) است که می گویند باید خلع سلاح شوند و در جاهای دیگر بروند با هم بجنگند، این معنایش آتش بس کامل نیست بلکه این آتش بس در یک نقطه ای برای ازسرگیری صادرات نفت است.

+